In 2011 won Julian Barnes de Man Booker Prize voor zijn prachtige roman The Sense of an Ending, in het Nederlands verschenen onder de titel Alsof het voorbij is. Barnes schreef met precisie over een man die moest inzien dat de beloftes van zijn jeugd voorgoed achter hem lagen, en dezelfde precisie legt hij aan de dag in zijn nieuwste boek, Hoogteverschillen, over de periode na het overlijden van zijn vrouw in 2008. Barnes en Pat Kavanagh waren 29 jaar getrouwd en behalve zijn echtgenote was ze tevens zijn literair agent. Hoogteverschillen houdt het midden tussen een literair essay en een persoonlijk verhaal over verlies. Er zijn de laatste jaren verschillende literaire getuigenissen verschenen over het verlies van een dierbare en Barnes laat wederom zien hoe literatuur houvast kan bieden wanneer je geconfronteerd wordt met de willekeur van het leven.
Barnes heeft zijn betoog opgebouwd in drie delen, ten eerste beschrijft hij een aantal historische personages die zich in de tweede helft van de negentiende eeuw bezighielden met de ballonvaart en de zogenaamde aeronautische wetenschappen. Dit was de tijd van de grote dromen van vooruitgang, de uitvinding van de fotografie en veranderingen in de kunst. De tijd van Jules Verne, Baudelaire, Redon en Tournachon, die later bekend werd onder de naam Nadar, de man die zijn atelier beschikbaar stelde voor de eerste Impressionistische Tentoonstelling in 1874.
Vervolgens beschrijft Barnes enkele intense en soms onmogelijke liefdes, in de liefde komen immers waarheid (zoals in fotografie) en betovering (zoals in de ballonvaart) samen. En dit brengt hem uiteindelijk bij het verhaal van zijn eigen liefde en verlies. Als je hoog stijgt, of dat nu letterlijk het geval is in een luchtballon of figuurlijk in de liefde, kun je immers diep vallen. Maar is het niet erger om nooit iemand gekend te hebben om van te houden, dan om degene van wie je houdt te verliezen? Intens en open beschrijft Barnes de jaren die achter hem liggen, hij legt originele verbanden door tijd en ruimte, verrast de lezer met interessante inzichten en levert wederom een boek af om langzaam te lezen en goed tot je door te laten dringen.
Julian Barnes, Hoogteverschillen (Atlas Contact)
Deze recensie verscheen eerder in BOEK 3, 2013